Özellikle toptancı ve çiftçileri yakından ilgilendiren bir belge olan e-müstahsil makbuzu nedir? Kısaca üreticiye kesilmekte olan makbuz şeklinde ifade edilebilir. Peki bu belge hangi durumlarda kullanılır ve tam olarak ne işe yarar? E-müstahsil makbuzu ile ilgili ayrıntılara değindiğimiz yazımıza başlayalım:
E-Müstahsil Makbuzu Ne Anlama Gelir?
Müstahsil Arapça kökenli bir kavramdır ve üretici mânâsına gelmektedir. Müstahsil makbuzu; defter tutmakta olan toptancı ya da çiftçilerin; tutmayan çiftçilere, ürün satın aldıklarında verdikleri belgedir.
Bu tarz durumlarda düzenlenmesi mecburi olan bir ticari belge özelliği gösterir. İmza atılmış olan bu belgenin aslı defter tutma mecburiyeti olmayan çiftçide, kopyası ise makbuzu kesen kişide kalır. E-Müstahsil makbuzu ise; bu somut belgenin internet ortamında kullanılan sanal halidir.
E-Müstahsil Makbuzunda Yer Alan Taraflar
Müstahsil makbuzunda alıcı ve satıcı olmak üzere iki taraf bulunur. Satıcı genelde çiftçi ya da üretici olmakta; alıcı ise toptancı, çiftçi ya da tüccar olmaktadır. Satıcı farklı ticari bir belge veremeyeceği için müstahsil makbuzunu imzalamalıdır. Belgenin aslı da onda kalmaktadır. Alıcı da makbuzu düzenleyen taraf olarak öne çıkar ve ticari belge verme yetkisi vardır. Dolayısıyla belgenin kopyasını alır ve satış bedelini öder.
E-Müstahsil Makbuzu Nereden Verilir?
E-müstahsil nasıl kesilir? Aslında yeni bir belge olmayan müstahsil makbuzunun internet ortamında sunulan hali olan e-müstahsil makbuzu; geleneksel olarak verilen kağıt makbuz ile aynı hukuki özellikleri içerir. Gelir İdaresi Başkanlığı standartları gereği, internet ortamında oluşturulan ve raporlanan, kağıt ve sanal olarak muhafaza ve ibraz edilebilen bir uygulamadır.
Bunun yanı sıra yukarıda verilen özelliklerle müstahsil makbuzu düzenlenebileceği gibi sanal ortamda da düzenlenerek Gelir İdaresi Başkanlığı’na internet ortamında raporlanabilir. Uygulama dahilinde yer alacak taraflar; e-fatura ve e-defter uygulamalarına dahil olmak zorunda değildir.
E-Müstahsil Makbuzu Düzenleme ve Teslim İçerikleri
Sanal ortamda düzenlenen ve elektronik sertifika aracılığıyla imzalanan; e-müstahsil makbuzu belgesinin en az 1 adet olacak şekilde kağıt çıktısı alınır, çıktının söz konusu iki taraf içinde ıslak imzası ile imzalanması gerekir. Ardından belge satıcı olan çiftçiye verilir ve çiftçi tarafından kağıt olarak; aynı zamanda e-müstahsil makbuzunu tüccar nüshası da elektronik sertifika aracılığı ile imzalı olarak e-ortamda korunur.
E-müstahsil makbuzunu kim düzenler? E-müstahsil makbuzu; Gelir İdaresi Başkanlığı üzerinden gerektiği takdirde doğrulama ve sorgulama yapılabilmesi için; barkod ya da karekod barındırır. Yeni nesil ödeme kaydedici olarak ifade edilen cihazlardan e-müstahsil makbuzu bilgilerini taşıyan fişin iki nüsha şeklinde üretilmesi ve her iki taraf içinde imzalanması halinde; bilgi fişine ait nüshalar e-müstahsil makbuzunun kağıt belgeleri yerine geçer.
E-Müstahsil Makbuzunda Hangi Bilgiler Yer Almalıdır?
E-müstahsil makbuzu söz konusu olduğunda bazı noktalara dikkat etmek gerekmektedir. Örneğin belgede yer alması gereken belli içerikler vardır. Bunlar temel olarak aşağıdaki şekildedir:
- Malı satan kişinin ad soyadı, T.C. kimlik numarası ile ikametgah adresi belgede bulunmalıdır.
- Malı alan kişinin ad soyadı ya da unvanı, vergi kimlik numarası ve vergi dairesi ile adresi belgede bulunmalıdır.
- Belgenin içinde saat, dakika ve tarih bazında düzenleme zamanı ile belge numarası yer almalıdır.
- Bunların dışında satın alınmış olan ürünün miktarı, bedeli, cinsi ve vergi dahil olmak üzere kesin tutarları yer almalıdır.
Yukarıda sayılan bilgiler e-müstahsil makbuzunda yer alması zorunlu olan içeriklerdir. Taraflar bu mecburi bilgilere ek olarak; gerek duydukları takdirde farklı bilgilerde ekleyebilmektedir. E-müstahsil makbuzu temel olarak; mecburi bir belge niteliğinde olan müstahsil makbuzunun sana ortama yansıtılmış halidir.
