Günümüzde ekonomik faaliyetler akıl almaz bir biçimde hız kazanarak artmaya devam etmektedir. Elbette ki ilk başlarda durum böyle olmasa da bilgi ve internet çağında yaşadığımız düşünüldüğünde bu kaçınılmaz bir sistem olmuştur. İngiltere’de gelişen sanayi devrimi ile birlikte insanlık bir nevi küreselleşmenin temellerini atmıştır. Her ne kadar bu küreselleşme olgusu tüm dünyada aynı hızda yaşanmıyor olsa da yine de devamlılığını sürdürmeye ve gün geçtikçe gelişmeye devam etmiştir.
Global ekonomik faaliyetlere bakıldığı zaman bunu devletler bazında ve şirketler bazında birçok alt gruba ayırmak mümkündür. Bunlar ekonomik faaliyetler, kültürel faaliyetler ve politik faaliyetler olmak üzere üçe ayrılmaktadır. Bu kavramlar birbirinden ayrı olarak görünse de aslında birbirine tamamen bağlı ve gelişimlerini bir diğerinin gelişmesine bağlı bir sistemler bütünüdür. Ancak bu yazımızda ekonomik faaliyetleri işlemiş olacağız.
Global Ekonomi
Global ekonomi isminden de anlaşılacağı gibi tek bir ülkeye veya bölgeye değil de dünyaya hitap eden bir sistemdir. Bu sistemde belli bir kesime veya yaş aralığına değil de bütün dünyaya hitap edilir. Burada bütün dünyaya hitap edilmesi aynı görüşü veya fikri olan kişiler kastedilmektedir. İnternetin insan hayatına bu kadar dahil olduğu bir dönemde insanların ortak beğenileri ve istekleri olması oldukça normaldir.
Onun içindir ki ortak görüş ve beğeniler global ekonomiyi doğurmuş ve hızla geliştirmiştir. Aslında toplumlar arası ticaret fikri internetin hayatımıza girmesinden çok daha önceden başlamıştır. M.Ö 3 bin yıllarında Mezopotamya ile Hindistan ve Çin’in ticaret yaptığı bilinmektedir. Ancak bu durum günümüzdeki ile kıyaslanamayacak kadar yavaş ve sınırlı olmuştur. İnsan nüfusunun artması ve aynı zamanda teknolojinin gelişmesi ile birlikte de bu süreç daha da hızlanması ve global ekonomi tüm dünyayı saran bir sistem haline gelmiştir. Ülkeler bu durumda iki seçenek arasında kalmıştır.
Ya pazar olacaklar ya da üretim yapacaklardır. Gelişmiş veya gelişmekte olan ülkeler bu durumda bazı zamanlar kârlı çıkmayı bilmiştir. Global ekonominin doğuşu aynı zamanda kapitalizmin doğuşunu da beraberinde getirmiştir. 1900 lerin başında nüfusun 5 katına çıkmasıyla birlikte bu inanılmaz nüfus yoğunluğunun ihtiyaçlarını karşılayacak bir üretim potansiyeli ortaya çıkmıştır.
Bu dönemde artan talebi karşılamak amacıyla inanılmaz bir gelişim göstermiş ve uluslararası ticaret 540 kat artış göstermiştir. Ancak tüm bunlara rağmen 1914 ile 1945 yılları arasında tüm bu sistem ve gelişmişlik sekteye uğramış hatta geriye bile gitmiştir. İkinci dünya savaşından sonra ise yeniden artış göstermeye devam etmiştir. Bu büyük savaş sonrasında ticareti geliştirmek adına birçok kurum kurulmuş ve önemli çalışmalara imza atmıştır. Ancak bu dönemlerde artan kıtlık ve savaş sonrası kötüleşen hatta yok olma derecesine gelen ekonomiler sebebiyle stok tutma ve mevcut ürünleri çok daha yüksek fiyatlara satma gibi suçlar ortaya çıkmıştır. Avrupa’da buna karşı çıkmak için birçok faaliyet düzenlenmiştir.
Global ekonomiyi geliştirmek için ayrıca gümrük ve iletişim masraflarını en aza indirmek için birçok çalışma yapılmıştır. Gelişen ve gelişmekte olan bazı ekonomiler bu konuya öncelik vermiş ve önemli düzenlemeler yapmıştır. Ancak bu her ne kadar ülkelere faydalı bir sistem olsa da tüm ülkeler bu duruma sıcak bakmamıştır. Sıcak bakmayan ülkelerin de günümüzde ticareti geliştirmek amacıyla bu sisteme dönmesi aslında o dönemde ne kadar doğru olduğunun bir kanıtı niteliğindedir.
Dünyada Global Ekonomik Faaliyetler
Tarım, balıkçılık, kerestecilik ve ormancılık, madenler, enerji kaynakları, sanayi, ticaret, turizm, ulaşım-iletişim-bilişim, sağlık, eğitim, finans olarak ayrılmaktadır. Tüm ülkelerde bu faaliyetler olmamakla birlikte coğrafyaya göre değişiklik göstermektedir. Ayrıca bu ekonomik faaliyetler birincil, ikincil, üçüncül, dördüncül ve beşincil olarak beş kısma ayrılmaktadır.
Birincil ekonomik faaliyetler tarım, hayvancılık, maden, enerji kaynaklarıdır. İkincil ekonomik faaliyetler ise sanayidir. Bu üretim ayrıca atölye, sanayi gibi birçok üretim alanını kapsar. Üçüncül ekonomik faaliyet ise hizmet sektörüdür. Bankacılık, sigortacılık, taşımacılık gibi sektörleri kapsar. Dördüncül ekonomik faaliyetler bilgisayar ve uydu aktarma sistemleri gibi tamamen bilgi teknolojisine yönelik gelişmiş yazılım sistemleridir. Beşincil ekonomik faaliyetler dördüncül ekonomik faaliyetler sonucu oluşan karar verme sistemleridir. Bu bilgi teknolojilerinin büyümesi gelişmesi ve ekonomiye katkıda bulunması açısından destek sağlamaktadır.
