Elektronik cihazların pek çoğunda yer alan bir sorun olarak batarya şişmesi gösterilmektedir. Peki şişen batarya kullanılır mı? Öncelikle farklı batarya özellikleri olduğunu ve bataryaların yapılarına göre sorunların değişik şekilde meydana çıktığını söylemek mümkün. Ancak bataryalarda görülebilen temel bir sorun olarak batarya şişmesi neden olur ve problem oluşan bataryanın kullanımı mümkün müdür? Yazımızın devamından inceliyor olacağız:
Batarya Sistemi Nasıldır? Batarya Neden Şişer?
Batarya temel olarak cihazı çalıştırmak için 3 farklı bileşen üzerinden çalışır. Bunlar elektrik yükü sağlayan lityum tuzları içeren bir sıvı olan elektrolit, metal oksit ile yapılmış pozitif yüklü olan katot ve grafitten yapılmış negatif yüklü olan anot şeklindedir. Sıvı elektrolit iki farklı kutup arasında elektrik yük akışını sağlamakla görevlidir.
Anot ve katot fiziksel anlamda ayrılması gereken içeriklerdir. Lityum iyon tarzından piller kutupların ayrıştırılması amacıyla 10 Mikron kalınlığına varabilen geçirgen malzemeler kullanılarak üretilir. Pillerin içeriği geliştikçe ve daha küçük ürünlere daha fazla güç yüklenmeye uğraşıldığında, mevcut ince tabaka daha da fazla inceltilebilmektedir.
Bu noktada yer alan seperatör yani ara ayırıcı ürün delindiğinde ya da kırıldığında termal kaçak ismi verilen bir işlem başlar ve hücreler arasında kısa devre meydana gelebilir. Dolayısıyla pilin içinde yer alan kimyasal maddeler ısınır ve bu durumda seperatörün öncekine nazaran daha fazla bozulmasına yol açar. Bu sorun nedeniyle batarya tehlikeli sıcaklıklara ulaşabilir. Bu durumda yanıcı olan elektrolit havada bulunan oksijen ile buluştuğunda tutuşma ya da oldukça tehlikeli olan patlama meydana gelebilir.
Bu noktada bir lityum iyon özelliği gösteren pil fazla şarj edildiğinde ya da fazla yüklendiğinde elektrotunda deformasyon meydana gelebilir ve zarar verebilir. Bu noktada sorulan şişen batarya şarj olur mu tarzındaki soruları da cevap niteliğinde bir açıklama olduğu söylenebilir. Zira şişen bataryanın patlama ya da yanma gibi tehlikeleri mevcut olduğu için şarj edilmesi ve fazladan güç verilmesi tehlikeyi arttıracaktır.
Bataryanın Yanlış Kullanımı
Bataryanın aşırı deşarj ya da aşırı şarj gibi durumlar yanlış kullanımına örnektir. Bu durum da; bataryanın deforme olmasında etkili sorunlardır. Bataryalar geniş sıcaklık aralığında çalışabilecek şekilde üretilmiş malzemelerdir. Ancak yine de bazı sorunlu koşullarda şarj olmaları yanlıştır. Özellikle şarj işlemi deşarj işlemine göre daha hassas olduğu için dikkat edilmesi gereken bir uygulamadır. Uzun süre şarjda bırakmamak batarya için temel noktalardan birisidir. Çok yüksek ısı ve aşırı soğuk şarj alımını azaltacaktır. Bu nedenle bataryanın şarj edilmeden önce orta dereceli bir sıcaklıkta bulunmasında fayda vardır.
Lityum iyon formundaki bataryalar 0 ve 45 derece arasındaki sıcaklıklarda şarj edilebilme özelliğine sahiptir. Madde cihazı şarj esnasında kullanmak (Özellikle de internet üzerinden kullanım ve oyun oynama gibi işlemler için), güneşe maruz bırakmak, kalorifer benzeri ya da farklı sıcak bir yüzeyde şarjda kalması bataryanın mevcut ısısını artıracaktır. Bataryanın yüksek ısıya maruz kalması ise ömrünü kısaltacaktır. Bu tür piller de en iyi sonucu almak için 10 derece ve 30 derece arasındaki sıcaklıklar idealdir.
Genel anlamda şişmiş olan bir batarya, batarya hücrelerinin aşırı şarj olması durumunda ve ısınmadan kaynaklı gerçekleşmektedir. Bu duruma ise bataryanın içindeki gazların ısınmasına ve genişlemesine neden olan ısı neden olmaktadır.
Batarya üreticileri bu şişme durumu ve riskin olasılığını bildikleri için bataryaları genleşmeye bir noktaya kadar dayanacak seviyede tasarlarlar. Ancak bu tasarım ve güvenlik önlemleri de her zaman başarılı olmayabilir ve şişmiş batarya herhangi bir riske karşı kesinlikle şarj edilmemeli ve kullanılmamalıdır.
