Pitülter bez fonksiyonunu ifade etmek için kullanılan ACTH, bir hormon türüdür. Böbrek üstü adrenalin hormonunun üretilmesini sağlar. Vücut metabolizmasının doğru bir şekilde çalışabilmesi için, ACTH hormon değerlerinin normal değerler arasında olması gerekir. Aksi halinde metabolizma faaliyetlerini aksatır.
Adrenokortikotropik hormonun kısaltılmış şekli olan ACTH, vücut hipofiz bezinden salgılanan hormonları düzenler. Kortizon seviyesini de istenen değerlerde tutan ACTH, böbrek üstü bezlerinin hasarsız çalışmasına destek olur. Kortizol bozukluklarında sıklıkla, tansiyon ve şeker hastalıkları görülür.
ACTH hormon değerleri, yaşa ve cinsiyete göre farklı seviyelerde olabilir. Bu yazımızda ACTH nedir? ACTH hormonunun değerleri kaç olmalı? sorularının cevaplarını arayacağız.
ACTH Değer Aralığı
ACTH hormon değerleri yaş ve cinsiyet göre önemli farklılıklar gösterir. Yapılan hastane ya da klinikteki şartlar da normal değer aralığını etkileyebilir. ACTH değer aralığı normal ölçüleri cinsiyete göre şu şekilde sınıflandırılabilir:
- Yetişkin bir kadın için normal ACTH değeri: 5-27 pg/ml
- Yetişkin bir erkek için normal ACTH değeri: 7-50 pg/ml
- Çocuklar için normal ACTH değeri: 7-28 pg/ml
- Ergenlik döneminin sonlarına doğru normal ACTH değeri: 2-49 pg/ml
ACTH değer aralıkları düzenli bir hormon aralığını belirtmesi açısından önemlidir. Böbrek üstü bezlerin normal faaliyetlerini sürdürememesi, farklı iç hastalıklarına neden olur. Bu hastalıkları önleyebilmek ve sağlıklı bir hormon seviyesine sahip olmak için, tahliller düzenli bir şekilde yaptırılmalıdır.
ACTH Düşüklüğü
Hipofiz bezinden salgılanan ACTH hormonunun çeşitli görevleri bulunur. Hormonlar düzenli çalışmadığında ya da çalışmayı durdurduğunda birçok farklı hastalığa da kapı aralanmış olur. ACTH düşüklüğü belirtileri genel olarak şu şekilde açıklanabilir:
- Kandaki kortizol seviyesinin düşmesine bağlı olarak artan stres düzeyi
- Yeme bozukluklarının yanında ani kilo artışı
- Uykusuzluk ve halsizlik gibi problemler
- Kan şekeri ve kan basıncında görülen ani dalgalanmalar
- Eğer yeni doğum yapan kişide ACTH eksikliği görülürse, bu durumda anne bebeğini emziremez, yeterli süt yapılamaz.
- Kadınlarda östrojen hormonunun azalmasına bağlı olarak kısırlık görülebilir. Ayrıca adet görememe ve cinsel isteksizlik gibi sorunlar da baş gösterebilir.
- Erkeklerde testosteron hormonunun azalması ile kısırlık durumu ortaya çıkabilir.
- Kemik erimesi de hormonsal sağlığa bağlıdır.
Eğer kişide geçici hormon eksikliği varsa, ilaç ya da iğne tedavisi ile bu durumun önüne geçilebilir. Ancak yaşanan sorun kalıcı hormon eksikliği ise, tedavi olarak eksik olan hormonların yerine konulması işlemi uygulanır. Hormon tedavisi gören kişiler de bu durum ömür boyu bu şekilde sürer. Bu hormonlardan en kalıcı olanları ise, kortizol ve tiroid hormonlarıdır.
Uzman hekimin verdiği ilaç dozlarına dikkat edilmesi gerekir. Aksi takdirde fazla ya da düşük alımı tedavi sürecini sekteye uğratabilir. Tanılar mutlaka alanında uzman olan bir endokrinoloji uzmanı tarafından yapılmalıdır. Ayrıca ilaç tedavisi uygulandığı durumlarda, hekime düzenli olarak görünmek de önemlidir.
ACTH Hormonu Görevi
ACTH yani hipofiz bezi, farklı hormonları salgılamakla görevlidir. Tiroid bezi ya da böbrek üstü bezlerinin çalışmasında buradan salgılanan hormonların düzenleyici rolü vardır. Ayrıca kadınlarda yumurtalıklar, erkeklerde testisler de bu bezden salgılanan hormonlar sayesinde düzenli çalışır. Genel olarak hipofiz bezinden salgılanan ACTH hormonu görevi şu şekildedir:
- Yağ, protein ve karbonhidrat miktarlarını düzenlemek
- Kişinin ruhsal sağlığını normal düzeyde tutmak
- Kişinin fiziki olarak kendini zinde hissetmesini sağlamak
- Cinsel gelişimin sağlıklı bir şekilde ilerlemesini sağlamak
- Vücuttaki bütün dokuların sağlıklı gelişimini tamamlamasına yardımcı olmak
- Cinsel gerileme ve kısırlık gibi durumları önlemek
- Süt hormonunun belirli bir düzeyde kalmasını sağlamak
