Merkez bankası sözlüğüne bakılacak olur ise; dalgalı kur sistemi, kurun büyük bir ölçüde piyasalarda bulunan arzın ve talebin boyutuna göre belirlendiği sisteme verilen isimdir. Döviz kurlarında bulunan aşırı dalgalanmalar ve piyasanın temellerinin tamamen dışında olan her türlü finansal hareketleri önlemek amacı ile merkez bankaları bünyesinin döviz alımı ve dövizin satımı yolu ile pazar ve piyasaya çok seyrek ve sınırlı şekilde az miktarlarda müdahale etmesidir.
Dalgalı döviz kuru farklı kelimeler tarafından da bilinmektedir. Örneğin; esnek döviz kuru, serbest dalgalanan kur sistemi, serbest değişken kur sistemi gibi isimler olarak karşımıza çıkabilmektedir. Sistemin en keskin tavrı döviz piyasasına hiçbir devlet tarafından müdahale olmaması durumudur. Döviz kurunun belirlenmesindeki tek ve esas faktör arz ve talep olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu döviz kuru sisteminde inanç şudur; döviz piyasası içerisindeki dengenin ve ödemelerin düzeltme durumlarının birebir döviz kurundaki dalgalanmalar ile sağlanacağı beklentisi ön plandadır.
Hiçbir devlet tarafından müdahale edilmeyen bu sistemde yararların görülebilmesi dışında aslında global olarak çok da kabul gören bir sistem değildir. Her ne kadar birçok ülke bu düzeni resmiyette kullanıyor olsa bile uygulamalarda farklı kur rejimlerinden de faydalandıkları görülmektedir. Bunlar; yönetilen dalgalanma rejimi, sürünen pariteler sistemi ya da sürünen bant rejimi gibi farklı kur rejimleri olarak karşımıza çıkıyor.
Dalgalı kur, aynı zamanda değişken kur rejimi olarak bilinmekte olup sabit kur sisteminin tamamen bağımsız hatta tam olarak tersi olarak da yorumlanmaktadır. Dalgalı kurun amacı dövizin pazar ve piyasalar üzerinde arz ve talep koşullarına göre değişkenlik göstermesini sağlamaktır ve ayrıca bu duruma kamu kurum ve kuruluşları tarafından müdahale edilemez. Dalgalı kurun rejimine göre yerli para birimleri ile yabancı para birimlerinin ilişkisi anlık olarak düzenlenir ve belirlenebilir. Ayrıca bu kur sistemi uluslararası bir kur ilişkisi olduğu için herhangi bir ülkeye ait paranın değeri iç ortam ve dış ortamlarda belirlendiği bir sistem olarak da karşımıza çıkmaktadır. Dalgalı kurun etkin olduğu rejimlerde devlet bankası olan merkez bankası kurlar üzerinde ya hiç müdahale etmemekte ya da çok sınırlı miktarlarda dahil olmaktadır; kur düzeni arz ve talebe göre şekillendiği için kurlarda belirsizlik görülmesi bazı durumlarda mümkün olabilmektedir.
Dalgalı Kur Sistemi Ülkeleri Nasıl Etkilemektedir?
Döviz kuru yani bir ülkenin para biriminin farklı ülkedeki para birimine olan karşılığı ve döviz kurunun sistemleri, ülkelerin finansal ve ekonomik yönden etkinliklerini en çok etkileyen faktörlerin başında gelmektedir. Döviz kurunun sistemleri çok çeşitli ve farklı olabilmekte olup dalgalı kur rejimi ve sabit kur rejimi olarak iki ana hatlarla ayrılmıştır.
Milli paranın gerçekte yansıttığı değer, kurlarda görülen dalgalanmalar ile ilişkili olup ödemelerin dengesinin kendi kendine dengeye oturması, merkez bankasının ülke içi dengeye odaklanmasına verilen imkân, rezerv olarak dövize olan ihtiyacın düşüşü, ekonominin dış koşul ve şoklardan korunması ve karşılaştırma yapılan ürünlerde ekonomik olarak sağlanan üstünlük, döviz kurunun olumlu yönleri olarak sayılabilir.
DALGALI KUR SİSTEMİNİN OLUMLU VE OLUMSUZ YÖNLERİ NELERDİR?
Kurda görülen dalgalanmalarda ileriye yönelik belirsizlik mümkün olduğu için ticaret piyasası ve yapılan yatırımlarda düşme, ithalat ve ihracatın düşüşüne bağlı olarak Marshall-Lerner Koşulunun işleyememesi, enflasyon maliyetine sebep olma durumu, tabi ki kurdaki dalgalanmaların mümkün olması sebebi ile istikrar bozan spekülasyonların ortaya çıkması gibi sebepler, oluşabilecek belirsizlikler de vadeli kur hesaplamasında zorluğa sebep olabilecektir. Bu saydığımız nedenler de dalgalı kur sisteminin olumsuz yönleri olarak değerlendirilebilir.
Dalgalı döviz kuru rejimini kullanan ülkelerin işini zorlaştırabilecek bir diğer durum ise dövize duyulan arz ve talebin elastikiyetinin yeterli olması ya da olmaması durumudur. Eğer bu elastikiyet yeteri kadar yüksek değil ise dış denge belirli bir şekilde bozulacak ve bu durumun giderilebilmesi için kur anlamında çok büyük değişikliklere gidilmesi şart ve ihtiyaç olacaktır. Dalgalı kur sistemi ücret mekanizmasına dayalı olan, oldukça basit ve kolay uygulanabilen bir kur sistemidir. Döviz kurları ile ilgili devletin, kamunun ya da hükümetin bir karar almasına gerek yoktur, ayrıca bu kurun uygulandığı durumlarda denetime de ihtiyaç bulunmamaktadır. Bu neden ile dalgalı kur sisteminin bürokrasiyi kısmı olarak da önleyebildiğini söylemek mümkündür.
