Disfaji (yutma güçlüğü), ağıza alınan besinlerin mideye indirilme süresinin normalden daha fazla çaba sarf edilerek yutulabilmesidir. Bunun nedeni ağızdaki besinlerin mideye inme esnasında yutmayı sağlayan kasların görevini tam anlamıyla yerine getirememesine bağlı olarak gerçekleşir. Yutma kaslarının gücünün azalarak zayıflaması ile besinleri mideye indirecek olan kasların koordinasyonunun bozulmasına bağlıdır. Disfaji, yani yutma güçlüğü, besinleri yutma sırasında her aşamada ortaya çıktığı gözlenir. Besinleri çiğneme yada yutma sırasında görülebilir. Ayrıca besinlerin yiyecek veya içeceklerin, yemek borusundan nefes borusuna geçişini engellemek için nefes borusunu kapamada sorun yaşandığı gözlenir. Kişinin hızlı yemek yemesine yada hızlı içmesine bağlı olarak ortaya çıkabilmektedir. Disfaji yani yutma güçlüğü bazı durumlarda farklı bir hastalığa bağlı olarak alt sebep olarak görülebilir. Bazı durumlarda ise kendi başına bir hastalık türü olarak ortaya çıkar.
Disfaji, Yutma Güçlüğünün Nedenleri Nelerdir?
Disfaji, yutma güçlüğü, nedenleri arasında kişide görülen hastalıklar olabilmektedir. Bu hastalıklara örnek olarak, inme, felç geçirme, beyin travması yaşanması yada bunamaya bağlı olarak ortaya çıkabilmektedir. Disfaji güçlüğüne yani yutma güçlüğüne yol açan hastalık türlerine örnek verilebilir.
1-Kanserler: Ağız veya Özofagusa gibi rahatsızlıklar, yemek borusunda daralmalar, disfaji hastalığına neden olur.
2- Akalazya: Yemek borusunun alt bölümündeki kasların işlevini yitirmesine bağlı olarak yaşanan bir rahatsızlıktır. Akalazya ile yenilen besinler mideye geçmek yerine nefes borusuna kaçmaktadır.
3- Diffüz Spazm: Diffüz spazm rahatsızlığı ile yenilen besinler yemek borusunda yüksek basınca sebep olmaktadır. Bu durum ise yemek borusunun kasılma yoluyla besinleri mideye indirmesi gerektiği durumlarda kasılmanın önüne geçerek besinlerin mideye inmesini engeller.
4- GÖRH: Reflüye bağlı olarak yemek asitlerinin mideye inmeden önce boğaza geri kaçması ile meydana gelen bir rahatsızlık türüdür. Mide asitlerinin boğaza geri kaçması ile boğaz kanalları tahriş olmaktadır. Bu tür rahatsızlıklar boğaz kanallarında daralmalara ve boğaz kaslarının işlevini yerine getirememesine sebep olur.
5- Yabancı Cisim: Boğaza kaçan besin veya yabancı cisimlerin boğazı tıkamasına bağlı olarak yutma güçlüğü yaşanabilir.
6- Radyoterapi: Bir çok kanser tedavisinde kullanılan bu yöntem ile yemek borusunda hasara neden olmaktadır. Bu nedenlerin içerisinde yemek borusu iltihaplanması ile yemek borusunda yara oluşumu görülebilir.
Disfaji, Yutma Güçlüğü Belirtileri
Disfaji güçlüğü bir çok nedene bağlı olarak ortaya çıkabilmektedir. Hastaların farklı şikayetler ile hekime gittiği görülmektedir. Bu şikayetler içerisinde yutkunma esnasında acı hissetme yada yutkunamamak, yenilen besinlerin boğazda düğümlendiği hissi, ağızdan sürekli olarak salyanın gelmesi ve ses kısıklığı yaşanmasıdır. Reflü olarak midedeki asitlerin boğazı tahriş etmesi, Sık sık mide ekşimesi görülmesi, yenilen besinlerin burundan dışarı çıkması gibi durumlarla karşılaşılabilir.
Disfaji, Yutma Güçlüğü Tedavisi
Disfaji, yutma güçlüğünün neden olduğu faktörlerin araştırılması gerekmektedir. Bazı durumlarda yutma güçlüğü rahatsızlığı kendiliğinden geçebilmektedir. Disfaji, yutma güçlüğü yaşayan bölgeye uygun egzersiz yaptırılabilir. Bu tedavi metoduna pozisyonel tedavi adı verilmektedir. Buradaki amaç besinlerin sağlıklı ve kolay bir şekilde yutulabilmesini sağlamaktır. Yutma problemi yaşayan bölgenin becerilerini geri kazanabilmesi için duyusal teknik kullanılmaktadır. Bu duyusal teknik ile sinir uçları harekete geçirilerek yutma refleksi geri kazanılmaya çalışılır. Yutma güçlüğü yaşayan hastanın sorun yaşamadan yutabileceği miktar ayarlanarak diyet modifikasyonu yapılmaktadır. Böylece yutma güçlüğü yaşayan hastanın güvenli bir şekilde yutması sağlanmış olur. Hastanın zatürre olması veya bu gibi hastalıkların bulunması ile burun tüpü ile beslenmesi sağlanacaktır. PEG tüpü denilen bu tüpler, cerrahi müdahale ile hastanın midesine takılır. Böylece hastanın beslenebilmesi sağlanır.
