Karaciğer Yağlanması Nedir?
Karaciğer yağlanması, diğer bir adıyla “hepatik steatoz” normal şartlarda az miktarda yağ barındıran karaciğerde, çok fazla yağ birikmesi ve depolanması durumu olarak bilinir. Bu durum çeşitli sağlık sorunlarına yol açar.
Karaciğer insan vücudunda bulunan ikinci en büyük organ olarak bilinir. Yenilen ve içilen gıdaların sebep olabileceği zararlı maddeleri bir süzgeç gibi süzerek kanı temizler. Ancak karaciğerin gereğinden fazla yağlanması durumu geliştiği zaman, organın görevlerinde aksaklık oluşur ve yapması gerekenleri yerine getiremez. Gereksiz yağ oranı karaciğerde yara ya da daha ileri düzeyde bir iltihaplanma meydana getirebilir. İlerleyen dönemlerde bu durum kendini karaciğer yetmezliğine kadar götürür.
Karaciğer Yağlanması İkiye Ayrılır
Çok fazla alkol tüketen bireylerde alkole bağlı karaciğer yapılanması hastalığı (AFLD) gelişir. Alkol kullanmayan bireylerde gelişen karaciğer yağlanması hastalığı ise (NAFLD) olarak tanımlanır. NAFLD olsa bile karaciğerde oluşan yapılar tıpkı alkol kullanan bireylerde gelişenlerle benzerlik gösterir.
Durumu ağır seyreden bireylerde, karaciğer iltihabından dolayı ileri derecede karaciğer skarlaşması yani karaciğer yaraları oluşabilir. Birbirini takip eden bu süreçte skarlaşmayı seyreden evre karaciğer fibrozu olur. Bu da siroza yol açabilir. Bu noktada siroz oldukça hayati tehdit içeren bir durumdur. Siroz sonucu karaciğer yetmezliğine kadar gittiğinden dolayı tehlikeli bir kronik hastalıktır.
Karaciğer Yağlanmasının Nedenleri
Karaciğer yağlanması temelde, karaciğer organında biriken aşırı yağlanma olarak tanımlanır. Ancak daha derine inmek gerekirse yağ birikmesine neden olan faktörleri bilmek gerekir.
- Aşırı alkol tüketimi karaciğer yağlanması sebeplerinde ilk sırada yer alır.
- Alkol kullanmayan bireylerde görülen karaciğer yağlanması durumunun nedenleri arasında ise: obezite, insülin direnci, yüksek seyreden kan şekeri, yüksek kolesterol düzeyi gösterilebilir.
- Gebelik, hızlı kilo kaybı, sarılık (hepatit C) , genetik faktör, toksik maddeye maruz kalmak da nadir olsa bile karaciğer yağlanmasının sebepleri arasında yer alır.
Karaciğer Yağlanması Belirtileri
Çoğu vaka da karaciğer yağlanması belirti göstermeden ilerleyen bir hastalıktır. Fakat insanın vücudu aynı değildir ve farklı evrelerde belirtiler görülebilir.
- Karnın sağ üst kadranında oluşan şiddetli ağrı
- Şiddetli yorgunluk hissi
- Ciltte gelişen kaşıntılar ve kaşıntıya bağlı kızarıklar
- Ciltte oluşan pullanmalar
Görülebilecek belirtiler arasında yer alır ve bu gibi semptomlar gözlemlenen bireyler en kısa sürede en yakın sağlık kuruluşuna başvurmaları gerekir. Ayrıca karaciğer yağlanmasının ilerleyen dönemlerinde siroz oluşumunda: kilo kaybı, halsizlik, iştahta azalma, yorgunluk, burun kanaması, sararmış göz akı ve çevresi, cilt altında görülen örümcek ağına benzer damarlar, kafa karışıklığı, karın şişmesi, karın ağrısı, bacaklarda şişme, erkeklerde meme büyümesi gibi belirtilerde gözlenebilir.
Karaciğerin Görevleri
- Vücut için zararlı olabilecek alkol ve ilaç gibi toksik maddeleri temizler.
- Demir, şeker, yağ gibi enerji kaynaklarını depo eder.
- Yenilen besinleri vücut için kullanılır durumda ki maddeler haline dönüştürür.
- Vücut için süzgeç görevi görür.
- Kanın pıhtılaştırıcı faktörlerini, enzimleri üretir.
Karaciğer Yağlanması Ve Beslenme Arasında Ki İlişki Önemlidir
Karaciğer yağlanmasını önlemek ya da ilerlemesini engellemek için tüketilen gıdalara fazlasıyla önem vermek gerekir. Özellikle de alkol tüketiminden kesinlikle kaçınılmalıdır. Yağlanmayı siroza çevirecek en önemli faktör alkoldür.
Brokoli, ıspanak ve Brüksel lahanası gibi yeşil sebzeler karaciğerde biriken yağ oranını azaltmaya yardımcı olur. Ayrıca bu besinlerin tüketilmesi kilo vermeye de yardımcı olacağından dolayı dolaylı yoldan obeziteye engel olarak yine yağlanmaya karşı gelmiş olur.
Balık tüketimi ile vücuda alınan omega-3 yağ asitleri karaciğerde bulunan yağ oranının düşmesine katkıda bulunur.
