Deneylerde hayvan kullanılması rahatsız edici de olsa gerekli bir durum. Deneylerde kobay hayvanlarının fareler olarak seçimi, deneylerde neden fare kullanılır sorgulaması yaptırıyor. Deneylerde fareler dışında diğer hayvanlar da kullanılır. Kobay seçimleri bilim adamının çalıştığı projeye göre değişir. Farenin özellikleri deneylerde kullanımı için uygunluk taşıması, bazı hayvan severler için uzun süre eleştirileceğe benziyor.
Geçmişte yeni tedavi umudu taşıyan ilaçlar insanlar üzerinde denenmiştir. Bunun ölümlere yol açması deneylerde hayvan kullanımına sevk etti. Deneylerde öncelikle köpekler kullanıldı. Köpeklerle yapılan deneyler insanlarda başarı sağlamayınca maymunlar üzerinde çalışmalarla devam edildi. Şimdilerde ise bilim adamları deneylerini tavşanlar, yarasalar, pek çok canlı üzerinde devam etse de en çok kobay olarak fareleri kullanmakta.
Araştırmacılar Deneylerde Neden Fare Kullanır?
Deney kobay seçimlerinde araştırmacılar deneylerde neden fare kullanır ve farenin diğer canlılardan üstün özelliklerini bilmek faydalı olacaktır. Kobay tercih sebebi dışında diğer hayvanlarla kıyasında farelerin bazı üstün özellikleri bulunur. Bu da araştırmalara olumlu katkı sağlar ki bunlar;
- Laboratuvar fareleri kolayca kontamine edilebilir ve izlenmesi kolay hayvanlardır,
- Fareler çok sık ürerler ve az yer kaplarlar ve ucuzdurlar.
- İnsanlarla genetik yapı benzerliği yakındır.
- Farelerde genetik değişim uygulamaları kolaylıkla yapılır.
- Farelerin vücutlarında sıfıra yakın mikrop bulunur ve bağışık sistemi çok güçlüdür.
- En ufak değişimler gözlemlenir.
- Bağırsak uzunlukları kısadır ve metabolizmaları hızlıdır.
Fareler laboratuvar sonucu en hassas ölçümlerinin elde edildiği canlılardır. Hastalığı uzun süre bünyesinde tutarak ölçüm ve gözlem için gerekli bilgiyi sağlar.
Deney Faresinin Çeşidi ve Adı Nedir?
Araştırma çalışmalarında kullanılan pek çok fare türü bulunur. Her araştırmada ayrı tercih yapılsa da genel olarak “deney faresinin çeşidi ve adı nedir” açılımını yapıyoruz. Laboratuvar faresi kanser ve bağışıklık sistemi araştırılması için “mice” denilen yaklaşık 30 tür fare ve diğer canlılar bulunur.
- Transgenetik fare, konvansiyonel fareler, immunsupresif fareler, çıplak (nude) kör fare olmak üzere her biri farklı kodlarla anılan araştırma konusu hastalığa özel seçilir.
- Deneylerde sıçan, golden hamster, Çin hamster, Suriye hamsterı, albino fareleri, Dawley sıçanları,
- “Ferret” olarak bilinen gelincik ile deneyler yapılmaktadır.
- Deneylerde Yeni Zelanda tavşanı kobay olarak kullanılır.
- Kobay faresi olarak bilinen “Guinea Pig” veya “lab rat” adlı ırklarda kullanılır.
Transgenetik Fare Nedir?
Transgenetik fare nedir genetiğinin değiştirilmesine ek olarak birçok kanser araştırmasına umut olan DNA ve kök hücre araştırmalarında kullanılır. DNA değişimine yatkın olan bu türler çözümü ve nedeni bulunamayan bağışıklık sistemi hastalılarının tedavisinde gen mutasyonu yapılarak çalışmalara katkı sağlamaktadır.
Transgenetik fareler insanlar üzerinde etkisi yıllar içerisinde görülebilecek etkilerin hızlı elde edilmesini sağlar. Hızlı metabolizmaları sayesinde ve insanlara benzeyen güçlü bağışıklık sistemleri sayesinde deney süreci kesilmeden sonuçlar alınır. Trans genetik fareler pek çok Tıp araştırmasında popülerdir.
Knockout Fare Nedir?
Deney faresi olarak en çok kullanılan farelerden bir tanesi de “knockout mice” yani nakavt faresidir. Gen aktif olmayan durumlarda hastalıkların etkilerinin ayrı ayrı gözlemlemesine yardım ederler. Böylece gen ve hastalık ilişkisi net bir şekilde incelenir ve hastalığa neden olan gen haritası yapılır. Birçok çaresi bulunmamış hastalık için umut olan Knockout fare de Transgenetik fare gibi araştırma konusuna göre seçilir.
Laboratuvar deneylerinde neden fareler kullanılıyor tartışması hiç bitmeyecek gibi görünse de farelerin hassas yapıları sayesinde insanlar onlara çok şey borçlu. Knockout fare nedir ve Transgenetik farelere yaptıkları katkılardan dolayı çok şey borçlu olduğumuz su götürmez bir gerçek.
