Cüzzam bir diğer adı da “Hansen hastalığı”, “Mycobacterium leprae” adı verilen bakterinin sebep verdiği bir enfeksiyondur. Cüzzam sinirleri, cildi, üst solunum yollarını etkiler. Cüzzam cilt ülserleri, sinir hasarları ve kas güçsüzlüğüne neden olur. Cüzzama erken müdahale olmazsa ve tedaviye başlanılmazsa cilt bozukluklarına ve sakatlıklara neden olur.
Cüzzam insanlık tarihinden bilinen en eski hastalıklardan birisidir. Cüzzam dünyanın bir çok yerinde görülür. Cüzzam özellikle tropikal iklimde olan ülkelerde çok yaygındır.
Cüzzam (Lebra) Belirtileri Nelerdir?
Cüzzamın (Lebra’nın) vücutta ile olarak kas güçsüzlüğü, uzuvlarda yani ellerde ayaklar bacaklar ve kollarda uyuşmanın yaşanması ve ciltte lezyonların yaşanması şeklinde gösterir. Ayrıca yaşanan lezyonlarda ağrı hissinin azalmasına yani sinirlerde hassasiyetin kaybolmasına neden olabilir. Bu durum tedaviye başlanmazsa hastalık boyunca devam edebilir. Derinin cilt tonunda solmalar yaşanabilir ve deride yaşanan iltihaplanmalardan dolayı kızarıklar yaşanabilir.
Cüzzam (Lebra) Yayılır mı?
Daha önce “Mycobacterium leprae” adı verilen bakterinin cüzzama sebep olduğunu söylemiştik. Cüzzam hastalığına yakalanmış birisinin hastalığı yayması için mukoza salgılarına temaslar yüzünden yayıldığı düşünülmektedir. Cüzzamın yayılması genellik cüzzamlı olan kişinin hapşurduğu zaman ya da öksürdüğü zaman bulaşır. Bu yüzden cüzzamlı kişilerin maske kullanması çok önemlidir.
Cüzzam diğer hastalıklara göre daha az yayılan bir hastalıktır. Ayrıca tedaviye başlamayan cüzzamlı bir kişiyle çok uzun süre yakın temaslarda bulunmazsanız hastalığın yayılmasını ve bulaşması engellenebilir. Cüzzama neden olan bakteriler çok ağır bir şekilde yayılır. Bu yüzden erken tanı ve tedavi çok önemlidir. Cüzzamlı bir kişinin belirti gösterebilmesi için 5 yıl geçmesi gerekir. Bazı cüzzamlı kişilerde belirtiler 20 yıl boyunca bile görülmemiştir.
Cüzzam Teşhisi Nasıl Yapılır?
Cüzzamdan şüphelenildiği durumda doktorlar belirtileri tespit etmek için fiziksel bir muayene ile başlayacaklardır. Ayrıca deri ve sinir hücrelerinden alınan bir örnek ile biyopsi yapılır ve incelenmek üzere patoloji laboratuvarına gönderilir. Cüzzam teşhisinde bir diğer teşhis yöntemi ise “lepromin” adı verilen cilt testidir. Cüzzam hastalığına sebep olan ve etkisiz hale getirilmiş Mycobacterium leprae deriye enjekte edilir. “Tüberküloid veya borderline tüberküloid cüzzamı” olan kişiler enjeksiyon bölgesinde olumlu sonuçlar alacaklardır.
Cüzzam Tedavisi Nasıl Yapılır?
Dünya Sağlık Örgütü, 1995 yılında cüzzam çeşitlerine tedavi etmek için farklı ilaçlar geliştirdi ve bu ilaçlar ücretsiz olarak kullanıma sunuldu. Ayrıca antibiyotikler cüzzama sebep olan Mycobacterium leprae adı verilen bakterileri öldürerek cüzzam hastalığını tedavi eder. Doktorunuz Mycobacterium leprae bakterisini öldürmek için sizlere şu antibiyotikleri verebilir; “Dapson, Rifampin, Klofazimin, Minoksilin ve Ofloksasin”. Uzman doktorunuz bu antibiyotiklerin bazılarını aynı anda sizlere verebilir.
Ayrıca cüzzam nedeniyle oluşacak iltihaplanmaları engellemek adına “Aspirin” gibi bazı ilaçları size verebilir. Cüzzam tedavisi genelde aylar sürer bazı durumlarda bu süre 1-2 yıla kadar uzayabilir.
Hamileyseniz ya da bir çocuk sahibi olmayı düşünüyorsanız cüzzam tedavisinde kullanılan Talidomid adı verilen ilacı kesinlikler kullanmayın. Bu ilaç doğum kusurlarına neden olabilir. Hamilelik ile ilgili düşüncelerinizde kesinlikle doktorunuza bahsetmelisiniz. Bu durumda hamilelik öncesi ve sonrası oluşabilecek kusurlarını engelleyebilirsiniz.
Ülkemizde cüzzam denilince ilk akla gelen isimlerden birisi Türkan Saylan’dır. Türkan Saylan aslında cildiye uzmanı bir doktordur. Türkiye’de cüzzam çalışmaları ile hem ülkemizdeki hem de dünya da hastalara umut vermiştir. Ayrıca Türkan Saylan Dünya Sağlık Örgütüne cüzzamla mücadele konusunda yardımcı olmuş ve danışmanlık yapmıştır. Türkan Saylan Cüzzam ile verdiği mücadele için Gandhi ödülünün sahibi oldu. 74 yıllık ömrünün çoğunda cüzzamlı hastalarla ilgilenerek onları tedavi etmek için elinden geleni yaptı ve bir çok doktora örnek oldu. Cüzzam hastalarına umut oldu.
