Cam tavan sendromu anlam açısından öğrenilmiş çaresizlik ile benzerlik taşımaktadır. Bir nevi bireylerin başaramayacaklarına inandıkları şeyleri, kendilerini bu şekilde şartlamalarından dolayı başaramaması durumudur. Örneğin; ben güzel resim çizemem diye düşünen bir birey buna gerçekten inanıyorsa bu algısını yok etmeden güzel resim çizmeyi başaramaz. Bu gibi durumlarda kişilerin yaşadıkları sıkıntıya cam tavan sendromu denir. Ancak cam tavan sendromu hakkında bilinmesi gerekenler çok daha fazla…
Cam Tavan Sendromu Nedir?
Geçmişte bilim insanları, insan davranışlarını yorumlayabilmek adına bir grup pire üstünde deneyler yapmıştır. Bu bilim insanları pireleri camdan bir tavanı olan fanusa yerleştirmişlerdir. Ardından fanusu alttan ısıtarak pirelerin zıplamasını sağlamışlardır. Zıpladıkça cam tavana çarpan pireler deneyden tavan çıkarıldığı takdirde de daha yükseğe zıplayamamaya başlamışlardır. Her zıplamalarında cama çarpıp canlarının acıması onlara cama çarpmayacak kadar yükseğe zıplamayı öğretmiştir. Bu içgüdü sayesinde cam olsa da olmasa da çarpacaklarına inanarak fazla zıplamamaya devam etmişlerdir. Bu deneyin sonucu insanlardaki cam tavan sendromunun temelini oluşturur.
Bu sendroma göre insanların başarı elde etmesinin önündeki fiziksel engeller kalksa bile zihinsel engeller kalkmadıkça başarıya ulaşmak mümkün değildir. Bir kişinin başarabileceğine inandığı en büyük hedefi, aynı zamanda onun cam tavanıdır.
Kadınların Cam Tavan ile Mücadelesi
İnsanların daha fazla başarıya ulaşmasının önüne geçebilecek zihinsel engeller genelde kadınlarda daha çok görülmektedir. Ataerkil toplumlar ve kurulan cinsiyetçi baskılar kadınlar için çoğu koşulda cam tavan oluşturmaktadır. Bu cam tavanlar nedeniyle kadınlar ne yazık ki potansiyellerinin tamamını gerçekleştiremiyor. Kadınlarda cam tavanın etkilerinden bazıları şunlardır:
- Kadınlara atanmış olan toplumsal rol sebebiyle daha çok erkeklerin tekelinde yer alan iş ve eylemleri gerçekleştiremeyeceklerini düşünülür. (Örneğin; eşyaları tamir etmek, futbol oynamak, araba sürmek)
- İş dünyasında erkeklerin çok olduğu bir kurumda çalışırken onlar kadar kolay terfi edilemezler.
- Şirketlerde üst düzey konumlarda yer alabilmek için şansları erkek adaylara kıyasla daha az olur.
- Aynı işi yaptıkları erkek bireyler ile aynı maaşı alamazlar.
- Başarılarına ve liyakatlarına bakılmaksızın konumlandırılırlar.
- Bu etkiler cam tavan sendromunun kadınların hayatını zorlaştırdığının bir göstergesidir. İş hayatında A noktasından B noktasına ilerlemek kadınlar için erkeklere göre çok daha zor ve uzun bir süreçtir.
Cam Tavanları Yok Etmek
Kadınlar üzerince cinsiyetçi etkiler oluşturan bu cam tavanları kırmak maalesef kadınların tek başına başarabileceği bir şey değildir. Devletler, işyerleri, yöneticiler ve akademik kurumlar hem ataerkil düzeni hem de bu cam tavanları kırmak için işbirliği içerisinde hareket etmelidirler. Buna yönelik düzenlenmiş politikalar, yönetmelikler ve kanunlar kadınların cinsiyetleri sebebiyle yaşadıkları pek çok sorunun önüne geçebilir. Ancak cam tavan sebebi ile bunları yapabilecek yetkiye sahip kişilerin büyük bir çoğunluğu erkek bireylerdir. Ve bu durum çoğu zaman sadece kadınların hayatını olumsuz yönde etkilediği için sorunları gidermek için gerekli bilince sahip olmalarını sağlamak oldukça uzun sürecektir.
