İlk icat edilen pusula manyetik bir şekilde çalışan bir pusulaydı. Pusulanın ilk amacı insanların değerleri madenler ve taşlar bulmasına yardım olmak ve Feng Shui felsefesine göre insanların kendilerine ev yapmalarına yardımcı olmak amacıyla tasarlandı. Pusulanın bir yön belirleme yani denizlerde ve karalarda keşif yaparken kaybolmamalarını sağlamak için kullanılması ise çok uzun bir zaman sonrasında gerçekleşti. Aslında pusula günümüzdeki amaçla kullanmak için tasarlanmadı.
Pusulalar daha önce belirttiğimiz gibi değerli taşları bulmak, evler inşa etmek ve en önemlisi kehanetleri bulmak ve kehanetlere kanıtlar bulmak için kullanılıyordu. Pusula milattan sonra 1.yüzyılda Çinliler tarafından bulunmuştur. Araplar ile birlikte Avrupa’ya taşınmıştır. Avrupa’da pusula ilk olarak 1200’lü yıllarda Fransızlar tarafından kullanılmıştır.
Ayrıca pusulanın tarihinden bahsetmişken insanoğlunun yaptığı her icat yaptığı her keşfin aslında doğa da olduğunu belirtmek gerekiyor. Göçmen kuşların okyanuslarda ya da karalar üzerinden göç ederken dünyanın manyetik alanından yararlanmışlardır.
Pusula Nasıl Kullanılır?
Pusula’nın nasıl kullanıldığını anlatmadan önce pusulanın nasıl çalıştığını anlatırsak, pusulanın nasıl kullanıldığı daha net anlaşılabilir.
Pusula dünyanın kuzey kutbundaki manyetik alandan faydalanarak daima kuzeyi gösterir. Çünkü kuzey kutbunda çekim kuvveti ve manyetik alan çok fazladır. Pusulanın içerisinde bulunan ok sürtünmenin 0 olduğu bir alanda çekim kuvvetine göre hareket edecek şekilde tasarlanmıştır. Sürtünme etkisi 0 olduğu içinde doğrudan Kuzey kutbunu gösterir. Pusulanın temel çalışma prensibi aslında bir mıknatıs gibidir. Fakat pusulanın yakınlarında farklı bir çekim kuvvetine sahip bir madde varsa pusula doğru yönü göstermez, bu da pusulanın hatalı çalıştığının göstergesidir. Pusulayı doğru bir şekilde kullanmak için manyetik alanlardan uzaklaşmak gerekeceğini bir kez daha belirtelim. Bu manyetik alanlarda pusula doğru bir şekilde çalışmaz. Enerji aktarım noktaları ve enerji hatlarından en az 55 metre, telefon hatlarından en az 10 metre, yoğun ve yığın bir şekilde bulunan demir ve çelik malzemelerinden en az bir metre uzaklıkta olmak gerekiyor. Aksi takdirde pusula tam olarak doğru yönleri göstermeyebiliriz.
Pusulanın nasıl kullanacağına gelirsek, pusulamızı bir yere yerleştirdiğimiz zaman pusulan doğrudan kuzeyi gösterecektir. Kuzeyi gösterdikten sonra pusulaya bakar istediğimiz yönü kolayca bulabiliriz.
Dünya genelinde İngilizce genel kabul gören bir olduğu için pusula üstünden yer alan harflerde yönlerin İngilizce karşılığının baş harfleridir. Pusulanın üstünde yer bu harfler 4 farklı yönü gösterir.
İşte bu yönler;
- S yazan yön Güney yönünü gösterir.
- N yazan yön Kuzey yönünü gösterir.
- E yazan yön Doğu yönünü gösterir.
- W yazan yön ise Batı yönünü gösterir.
Pusula Çeşitleri Nelerdir?
Sıvı Pusula: Bir sıvıya batırılmış mıknatıs özelliği bir iğnesi vardır. Tam yön tespiti için kullanılabilir.
Deniz Pusulası: Deniz salınımını hesaba katarak okunabilirliği artırmak amacıyla takalarda ve küçük teknelerde kullanılır.
Prizmatik Pusula: Cam prizmaya ya da bir merceğe sahip olan bir kapağı vardır. Ayrıntılı yön tespiti için kullanılır. Gece kullanımı için fosforlu bir yapıya sahip olanları vardır.
Oryantiring Pusula: Harita okuması yapmak ve haritaya göre yön belirlemek için kullanılır. İçinde büyüteç, karanlık koşullarda bir fenere ve cetvele sahiptir. Çizim yapmak ve haritaya göre yön belirlemek için kullanılıyor.
Başparmak Pusula: Başparmağa sabitlenen bir yapısı vardır. Küçük bir yapıya sahiptir ve kolay taşınabilir bir özelliği vardır.
Katı Hal Pusulaları: Genellikle elektronik cihazların içinde yer alır. İki ya da üç manyetik sensöre sahiptir. Saatlerde akıllı telefonlarda ve tabletlerde olmazsa olmazdır.
Kıble Pusula: Müslümanlar tarafından yoğun bir şekilde kullanılıyordu. Namaz kılarken Mekke’nin ve Kabe’nin yerini tespit etmek amacıyla tasarlanmıştır.
GPS Pusulası: Uyduları kullanan bir pusula sistemidir. Yerleştiren aracın yerini ve hareket yönünü nokta atışı ile tespit etmek için kullanılmıştır.
Astrocompass: Gerçek kuzey yönünün bulmak için astronomik cisimlerin gezegenlerin konumundan faydalanır. Manyetik Pusulalarının hatalı çalıştığı Kuzey Kutbuna yakın yerlerde kullanılır.
Pusulalar çağlar boyunca insanlık için önemli keşiflerde yardımcı olsa da günümüzde artık eskisi kadar yoğun bir şekilde kullanılmıyor. Akıllı cihazların içinde bulunan ve uydu destekli bir şekilde yönümüzü bulmak daha kolay geldi. Ayrıca günümüzde kimler yönünü bulmak istiyor ki ?
