Zona hastalığı, halk arasında gece yanığı olarak bilinir ve bir sinir iltihabı hastalığıdır. Bu hastalığa varisella zoster adı verilen ve suçiçeğine sebep olan virüs sebep olmaktadır.
Zona Hastalığı Nedir?
Suçiçeği çocukluk döneminde geçirilen bulaşıcı bir hastalıktır. Bu hastalık çocukluk döneminden sonra ilerleyen yaşlarda zona olarak ortaya çıkabilir. Suçiçeği atlatıldıktan sonra varisella zoster virüsü sinir köklerine latent yani uyur vaziyette kalabilir. İlerleyen yaşlarda bu virüsler aktive olup zona hastalığı olarak ortaya çıkabilir.
Zona hastalığı genel itibariyle grip, zatürre, kanser, kemoterapi, radyoterapi, ameliyat gibi bağışıklık sistemini zayıflatan hastalıklar sonucunda ortaya çıkabilir. Stres ise zona oluşumu için oldukça önemli bir faktördür. Stres zonaya sebep olabileceği gibi, hastalığın yavaş bir seyir göstermesine sebep olacak, iyileşme sürecini yavaşlatacaktır. Zona bazı durumlarda aynı hastada birden fazla defa ortaya çıkabilir. Fakat bu tekrar, uzun yıllar sonra gerçekleşmektedir.
Zonanın bulaşıcı olup olmadığı da hastalar açısından çok önemli bir sorundur. Zona hastalığı virüs kaynaklı bir hastalık olduğu için bulaşıcı hastalıklar grubundadır. Çocukluk döneminde veya sonrasında suçiçeği geçirmemiş kişiler bu virüsü zona hastalarından alabilir. Bu sebeple suçiçeği geçirmeyenler zona hastalarından uzak durmalıdır.
Zona Belirtileri
Zona hastalığı ilk belirtilerini ağrı ve yanma olarak göstermektedir. Aynı zamanda kimi hastalarda bu ağrılara şiddetli kaşıntı da eşlik edebilir. Ağrılar genelde vücudun bir tarafında ve yerel olarak hissedilmektedir. Birkaç gün içerisinde vücutta döküntüler meydana gelir. Bu döküntüler suçiçeğine benzerlik göstermektedir. Döküntüler içi sıvı doludur ve kabarcık formundadır. Yer yer oluşan bu küçük kızarıklıkların ilk aşamada tespiti zor olabilir. Başka hastalıklarla karıştırılması olasıdır. Bu yaralar vücudun sadece tek bir tarafında aktivedir.
Döküntüler çoğunlukla ağrı ve yanmayla beraberdir. Bazı durumlarda kaşıntı, ağrı, yanma gibi belirtiler de görülür. Bazı hastalar ise titreme, baş ağrısı, halsizlik, kaslarda güç kaybı, ateş gibi belirtiler de yaşamaktadır. Zona virüsünün nereye yerleştiği belirtileri belirleyen etkendir. Yerleştiği bölgeye göre zona hastalığı, hastalığı ağır geçiren hastalarda görme kaybı, işitme kaybı, enfeksiyon, yüz felci gibi ciddi sonuçlara da sebep olabilmektedir.
Hastalığın seyrine göre zona yaraları 2-3 haftada iyileşebilmektedir. Bazen ağrılar zona geçtikten uzun süreler sonra da devam edebilir. Bu ağrıların adına zona sonrası sinirsel ağrı yani postherpetik nevralji denmektedir. İltihaplanan sinir hasara uğramışsa döktüler sonrası ağrı yaşanır. Ayrıca çok fazla döküntü çıkmış olan bölgelerin derisinde incelme de görülebilmektedir.
Zona Hastalığı Tedavisi
Zona hastalığı tedavisi genel olarak hastanın ağrılarını ve belirtilerin şiddetini azaltmak üzerinedir. Zona tedavisi için en önemli etken stres kontrolüdür. Bağışıklık sistemini güçlendirmeye yönelik takviyeler alınmalı ve stresten uzak durulmalıdır.
Zona hastalığı için erken teşhis çok önemlidir, tedavi süreci hastalık fark edilir edilmez başlatılmalıdır. Döküntülerin ortaya çıkışını takip eden 72 saat içinde antiviral ajan başlanılması gerekmektedir. Yaraların acısını hafifletmek için de yara kremleri, yaraların ateşsel sinir değişikliğini düzeltmek için B vitamini takviyesi ve ağrıların şiddetini azaltmak için de ağrı kesici alınmalıdır.
60 yaş üstü zona hastalarının neredeyse yüzde kırkında post herpetik nevralji semptomları görülebilir. Bu dönemde 60 yaş üstü hastaların ağrılarını azaltmak için hastaya antidepresan ilaçlar ve nöbet önleyici ilaçlar verilmektedir.
Hastanın sinir ve stresten uzak durması, iyi beslenmesi, dinlenmesi de zona hastalığı tedavisi sürecini hızlandıracaktır. Ayrıca yaralara ne kadar iyi tedavi uygulanırsa yaraların bırakacağı iz de o denli az olacaktır.
