Evlerimizde her gün birden çok gıda tüketmekte ve bir o kadar da çöp atmaktayız. Her çeşitte ve organik özellikteki atığın, uygun koşullar sağlanmış bir biçimde biriktirile bilinmesi sonucunda oluşan ve doğal özelliğe sahip gübreye kompost adı verilmektedir.
İçtiğimiz çaydan geriye kalan atıklar, yumurta kabukları, sebze meyvelerimizin kullanmadığımız bölümleri ya da dolapta uzun bir süre beklediği için çürümekte olan sebze ve meyveler, ekmek hatta kahve artıkları dahi uygun koşulların sağlanmasıyla bir araya getirildikleri zaman, oldukça doğal ve işlevsel olan bir gübreye dönüşebilir.
Kompost Ne İşe Yaramaktadır?
Kompost, tarım ya da çiçek yetiştirme işlemleri için kullanacağımız toprağı yapıca zenginleştirebilmek ve düzenleyebilmek adına kullanılmakta olan bir yöntemdir. Toprağın daha da iyi hava alabilmesini , daha da iyi işlenebilmesi ve su tutma kabiliyetini arttırmaktadır. Aynı zamanda mutfaktan çıkmış olan bitkisel veya bazı hayvansal atıkların da geri dönüştürülebilmesini, ‘çöp’ olmamasını sağlamaktadır.
Kompost Nasıl Hazırlanır?
Kompost, bir kap ya da bahçede hazırlamış olduğumuz büyükçe bir çukurun içinde malzemelerin belirli bir sıra ile karıştırılıp bekletilmesi ile hazırlanmaktadır. Karışımın hava alması da gerekmektedir, bu sebeple evinizin balkonunda hazırlayacağınız çok az miktardaki kompost için, orta boyda olan bir çöp kovasına delikler açıp kompost kabınızı hazırlayabilirsiniz.
Kompostun içinde temel olarak azot bakımından zengin olan ‘yeşil malzeme’ ve karbon bakımından zengin olan ‘kahverengi malzeme’ olarak gruplara ayırabileceğimiz iki tür malzeme koyabilirsiniz.
Kompostun içinde 1/3 oranında azot seviyesi zengin olan yeşil malzeme ve 2/3 oranında da karbon seviyesi zengin olan kahverengi malzeme olmalıdır. Ek olarak çürümeyi hızlandırabilmek adına taze kesilmiş olan yeşil otlar ve su da kullanılmaktadır.
Öncelikle kahverengi malzeme koyulup üzerine yeşil malzemelerden eklenir. Bu böyle kabınız dolana kadar devam etmektedir . Karışım çok kuru bir hale gelir ise, biraz su ile ıslatabilirsiniz. Ek olarak vıcık vıcık da olmaması gerekmektedir, şayet çok sulu bir karışım özelliğini alırsa biraz daha kahverengi malzeme ekleyebilirsiniz.
Kompostu iki-üç günde bir yavaşça karıştırmanız yeterli olmaktadır. Yaklaşık olarak 20-30 gün sonra kompost hazır halde olur. Doğru hazırlandığı zaman kompost karışımı böceksiz, hoş kokulu ve tane tane bir toprak görünümüne sahip olmalıdır.
Kompostun Faydaları Nelerdir?
-Organik özellikteki atıkları tekrar dönüşüme dahil edip değerlendirilmiş olur.
Çöpe atılmış durumda olan ve değerlendirilemeyen bitki ve hayvan kaynaklı özellikte olan atıklar birikerek ya da yakılarak kirlilik yaratmaktadırlar. Fakat , doğal süreçler yardımıyla oldukça faydalı olan ve değerli bir kaynağa dönüşümü oldukça kolaydır. Sorunun kendisi asıl olarak çok değerli bir çözümün de parçası haline getirilebilmektedir.
-Toprağın sahip olduğu pH seviyesini düzenler.
Toprağın sahip olduğu pH seviyesi fazla yüksek ya da düşük olduğu zaman bitkilerin besinleri kullanabilmesi zorlaşabilmektedir. Bol bol kompost eklenmiş olan toprakta bitkilerin gerek duydukları pH seviyesi daha da geniş bir aralığa yayılacağından için beslenme için daha da esnek olan koşullar ortaya çıkmış olacaktır.
-Toprağın yapısını iyileştirip zenginleştirir.
Agregat sağlamaktadır. Özellikle çok killi, kumlu topraklarda bulunan organik madde miktarını artırmakta ve böylece toprağın nefes alabilmesini sağlamaktadır.
-Toprağın havalanabilmesini sağlamaktadır.
Toprağın yüzey kısmında havadar bir katman oluşmasına olanak sağlayarak çeşitli toprak canlılarının hareket edebilmesini kolaylaştırmaktadır. Böylece toprak rahatça nefes almakta ve yetiştirdiğiniz bitkilerin köklerinin potasyum alımını kolaylaştırmaktadır.
-Toprakta bulunan toksinleri nötralize duruma getirir.
Kompost bitkilerin kökleri sayesinde alamayacağı bir forma dönüşmüş ve sabitlenmiş toksik maddeler ve ağır metallerce ciddi seviyede kirlenmiş olan toprağın rehabilitasyonunu gerçekleştirebilmektedir.
-Yağışın az o ya da hiç olmadığı zamanlarda toprakta yer alan nemi koruyup ve buharlaşmayı azaltmaktadır.
Kompost, toprakta yer alan fazla suyu emmekte ve yağmurun neden olduğu erozyonu engellemektedir. 100 kg humus, yaklaşık olarak 195 kg suyu muhafaza edebilme özelliğine sahiptir.
-Bitkilerin besin edinimi kolaylaşır.
Tuz formunda bulunan sentetik gübreler su ile karıştığı zaman bitkilerin direkt alabileceği bir forma dönüşmekte ve bitkilerin emilimi için bir zorlama durumu ortaya çıkmaktadır.. Bitkiler tarafınca emilimi gerçekleşemeyen fazlalık ise toprağın altına sızarak yer altı sularının kirlenmesine yol açmaktadır. Bu hususa çare olarak kompost, bitkilerin isteiş olduğu zamanda ve formda alabilecekleri seviyede besin maddelerini içerdiği için yalnızca besin kaynağı değil, aynı zamanda besin deposu özelliğini de taşımaktadır.
-Büyümeyi hızlandırıp bitkileri güçlendirir.
Çok düşük seviyedeki yoğunlukta bile olsa toprakta bulunan humus sayesinde bitki gelişimi hızlanmaktadır.
